W ramach runicznych ciekawostek chciałam poświęcić kilka słów pewniej niepozornej tabliczce, której jednak udało się wzbudzić spore zaciekawienie badaczy dzięki temu, co zostało na niej wyryte.
Tabliczkę znaleziono w 1920 roku na cmentarzu w Högstena (Västergötland). Datowana na XII wiek, wykonana jest z brązu, szerokość 2 cm, łączna długość 8,8 cm. Po obu stronach tabliczki, w czterech rzędach, znajdują się dokładnie 108 runy układające się w bardzo interesującą inskrypcję. Jak widać na zamieszczonym poniżej obrazku, tabliczka znajduje się w zbiorach Historiska Museet:
Runy zostały wyryte mało starannie, czasami trudno je zidentyfikować i nie chodzi tu tylko o uszkodzenia tabliczki ale często pojawia się po porostu tyle kresek, że nie wiadomo, jaką runę mają dane znaki przedstawiać albo do której runy należy dana linia; nie ma też znaków oddzielających wyrazy, tak więc rozszyfrowanie tekstu nie było proste i zajęło sporo czasu. Nie chcę tu nikogo zanudzać opisami jak to się odbywało albo gdzie który badacz miał wątpliwości i pozwolę sobie od razu przejść do efektu końcowego, który wygląda tak:
kal anda uiţr kankla uiţr riţa(n)da uiţ
uiţr rinanda uiţr s--ianda uiţ
r sikn--a uiţr f-r(a)(n)da uiţr (f)liuh
(a)=n(d)a s-- a(l)(t) fu--na uk um du-a
albo jak ktoś woli już w znormalizowanym zapisie:
Gal anda viðr, gangla viðr, riðanda viðr, viðr rinnanda, viðr sitianda, viðr signanda, viðr faranda, viðr fliuganda. Skal all fyrna ok um døyia.
Jak już nam tu nawet wizualnie sugerują liczne powtórzenia: wyryte na tabliczce runy to czarodziejska formuła, tzw. galdr. Ma on chronić posiadacza przed wszelkim złem. Przekaz jest jednoznaczny, tłumaczenie może być różne. Pozwolę sobie zamieścić dwa sklecone przeze mnie warianty, ale zachęcam do samodzielnego przekładu.
Kieruję galdr na rzucającego zaklęcia, na idącego, na konno jadącego, na biegnącego, na podłodze siedzącego, na żeglującego, na podróżującego, na lecącego. Niech zło wszelkie zginie i przepadnie.
Rzucam zaklęcie na złe duchy, na powracające duchy zmarłych, nieważne czy chodzące, konno jadące, biegnące, siedzące, żeglujące, podróżujące, latające. Niezależnie od przybranej postaci niech duch utraci wszystkie siły i umrze.
źródła:
Svärdström, Elisabeth, Högstenableckets rungalder, Fornvännen 1967
Historiska museet
Samnordisk runtextdatabas